Ze keek alleen de wedstrijden van Oranje en Brasil. Voor de andere WK-duels had zuster Annette geen tijd. Dat zou ten koste gaan van de uren die ze dagelijks nodig heeft voor bidden en lezen. Want ze mag dan wel bijna 102 jaar oud zijn, bidden en lezen is nodig. Dat kan een zuster niet genoeg doen.

Nog even terug naar vorige week dinsdag, de laatste dag van mijn verblijf in Brasil. Ik breng een bezoekje aan zuster Annette. Altijd als ik op Holambra kom, ga ik bij haar langs. Haar energie op hoge leeftijd is inspirerend. Ze is gehuisvest in het plaatselijke verpleeghuis, maar veel zorg heeft ze niet nodig, want ze is nog behoorlijk fit. ‘Ik mag niet klagen’, zegt ze. Ze redt zich goed met de rollator, werkt nog op de computer en kan (met een vergrootglas) nog boeken lezen. ‘Mijn geheugen wordt wat minder’, vertelt ze. ‘Ik kan soms ineens de naam van een bepaalde bloem niet opnoemen.’

Zuster Annette Eijmans is in 1912 geboren in Steenderen. Ze was de jongste van een gezin met zes kinderen. Als jong meisje had ze verkering met een aardige jongen bij haar in de buurt, maar had niet veel tijd nodig om te beseffen, dat verkering met als eindbestemming een huwelijk en kinderen krijgen, niet haar toekomst kon zijn. Ze vertelde me dat het huwelijk een groot avontuur is en voor veel mannen en vrouwen een moeizame onderneming. Ze koos destijds voor het klooster. In 1934 trad ze in bij de Orde van de Kanunnikessen van het Heilig Graf. Na de oorlog vertrok ze naar Brazilië en werd daar onderwijzeres.

Nog steeds leidt ze elke woensdag een gebedsdienst in haar moedertaal voor de bejaarde Nederlandse emigranten en verder laat ze geen moment onbenut om de PT, de Braziliaanse partij van de arbeid, te promoten. President Dilma is van de PT en staat onder vuur. ‘Ik bid elke dag voor haar’, zegt de zuster die tot voor kort nog regelmatig e-mails stuurde naar kennissen om de PT te promoten. ‘Iedereen die er anders over denkt, denkt alleen aan zichzelf’, zegt ze streng.

We hebben deze dinsdag weer een prettig gesprek. Nog kort geleden was een goede kennis van haar gestorven, de uit Keijenborg afkomstige Toon van Aken, maar ze heeft er geen traan om gelaten. De zuster huilt namelijk nooit bij de dood van een dierbare. ‘Want Jezus is daar’, zegt ze vol overtuiging. Bang om te sterven is ze niet. Ze wil echter graag nog een tijd blijven leven. ‘Ik moet nog groeien als mens. Eigenschappen als geduld, hartelijkheid en voorkomendheid kunnen beter.’ Ik hoorde ervan op. De zuster van bijna 102 vindt dat ze als mens nog moet groeien. En ze vindt dat ze teveel van spelletjes houdt. Ook dat gaat ten koste van bidden en lezen. En dat kan natuurlijk niet. Ze vertelt me dat ze ’s morgens de communie had ontvangen en even later alweer met een spelletje bezig was. ‘Ik ontving God en zit een spelletje te doen in plaats van hem van binnen met alle egards te ontvangen.’ Als je hoog bezoek krijgt, zorg je dat je huis schoon is.’

Awel, ik had mijn lesje weer geleerd, nam afscheid en beloofde de volgende keer ook weer even langs te komen. Dan zal ze 105 zijn of zo. Eens kijken of haar geduld, hartelijkheid en voorkomendheid dan verbeterd zijn.

PS. Wat is eigenlijk voorkomendheid? Ik wist het niet en zocht het op. Het stond in een oud woordenboek en betekent vriendelijkheid. Dan weet je dat.

Hij is van zijn geloof gevallen. Mijn neef/voetbalfanaat Thom hoopt dat Brasil geen wereldkampioen wordt. Neymar is uit de wedstrijd geschopt, Silva is geschorst. De Duitsers gaan het kleurloze restant verslaan en verliezen daarna van Nederland. Dat is nu het nieuwe credo van Thom. Plus nog een belangrijk gevolg. De president verliest de verkiezingen. Dan is de PT (zeg maar PvdA van Brasil) weg en kan het land zich weer richten op nieuwe glorie.

We gaan terug naar zaterdagavond. Tim Krul – weer zo’n meesterzet van King Louis – stopt de vijfde  strafschop van Costa Rica en op hetzelfde moment gaat het confettikanon in de openluchtfeestzaal van Holambra vol open. Vloer en tafels zijn al ondergesneeuwd met oranje snippers, maar nu worden we pas echt bedolven. Ik zie een blonde kalende man van Azewijnze komaf met een inktzwarte Braziliaanse kennis (dreadlocks, oranje shirt, dito pet met een Braziliaans vlaggetje eraan) een rondedans maken, waarna ze prompt gefilmd worden door de camera van de Fifa en van de nationale tv. De ontknoping van de wedstrijd is hemels. Voor mij kust een Braziliaan met het woord Samba14 op zijn oranje shirt zijn vriendin die haar blonde haar bij elkaar houdt met een knip in de vorm van een oranje fietsje. Elvis Klein Gunnewiek, drie weken geleden nog bruidegom, maar nu op klompen en uitgedost met fel oranje bretels op een zwart t-shirt, drukt grijnzend drie vrouwen tegelijk tegen zijn brede borst.

De vreugdetaferelen zijn voorstelbaar. In Nederland zal het niet anders zijn. Maar wat in deze feestzaal met het megagrote tv-scherm zo mooi opvalt, is de ineensmelting van Brasil en Nederland. Holambra is vlak na de oorlog gesticht als boerenkolonie en is intussen een stad van 12 à 13000 inwoners. De Brazilianen zijn veruit in de meerderheid, ze koesteren hun eigen magische groen-geel-blauwe vlag, maar delen van hun hart zijn oranje geworden. De tweede en derde generatie immigranten spreken nauwelijks nog Nederlands. Jongens en meiden trouwen met Brazilianen en zo ontstaat er een prettige fusie tussen twee landen. Autochtonen en import, zwarte krulletjes en blonde Achterhoekse lokken, roodharige Noord-Hollandse bloemenboeren en kleine, knappe mulattinnen. Het past allemaal goed bij elkaar en deze feestavond bewijst het.

Neef Thom keek de wedstrijd thuis. Hij wilde een finale tussen Brasil en Nederland, maar werd geboycot door een Colombiaan die Neymar kort voor tijd rechtstreeks uit de wedstrijd naar het ziekenhuis schopte. Zonder hem zijn de goddelijke kanaries verworden tot vleugellamme houtduiven. Het elftal is de enige speler die geniale ingevingen heeft, kwijt. ‘Wij’ hebben Robben, de Argentijnen hebben Messi. Met zo’n briljant in je team, maak je het verschil.
Thom wil nu – net als zijn broers en andere weldenkende inwoners – dat Brasil een lesje krijgt van de Duitsers, waardoor vervolgens president Dilma van de PT de verkiezingen verliest. Ze geeft de mensen een vis, maar ze moet hen leren hoe je een vis vangt, luidt Thoms devies. Weg met Dilma. Meer aandacht graag voor de stagnerende economie, de bestrijding van corruptie en geweld, voor de verwaarloosde ethiek, de falende educatie en het morele verval.

PS. Woensdag lekker met mijn dochter en een nichtje naar Oranje-Argentinië en dan op naar Rio, naar Maracana, naar de finale. Lang leve Louis.