HIJ KOOS HET LUCHTRUIM
Wat moet je nog zeggen over Pelé? Ik lees de eerste necro’s in de kranten. Allemaal goed. Ze geven de legendarische Braziliaan de eer die hem toekomt. De beste voetballer ooit is niet meer. Hij is uit de tijd, zoals wij dat noemen, maar niet echt. “Weggaan kun je beschrijven als een soort van blijven”, zegt de dichter Rutger Kopland.
De beste van de besten. De echte kenners weten dat ik niet overdrijf. Cruijff, Maradona, Messi, C. Ronaldo, Garrincha, allemaal grootmeesters. Ze krijgen een 10- voor hun oeuvre. De enige die een volle 10 verdient, is Edson Arantes do Nascimento. Ik zou nu kunnen beginnen aan het waarom van deze mening. Dan moet ik misschien wel 25 superlatieven uit de kast halen. Je kent ze wel. En moet ik de voornaamste spelonderdelen noemen. Zijn dribbels, zijn snelheid, zijn techniek, zijn atletisch vermogen, zijn kopkracht et cetera.
Ik pakte het boek ‘De Goddelijke Kanarie’ uit de kast. Geschreven door de briljante schrijver en Brazilië-kenner August Willemsen, waarover binnenkort van de hand van mijn oude TwCrt-collega John Heymans een boek verschijnt (hou dat in de gaten, geachte liefhebbers van goede boeken). Ik pakte zijn boek dat bijna uit elkaar valt, er weer eens bij. Hoe hij de wereldkampioenschappen van 1958 t/m 1970 beschrijft met Pelé als hoofdrolspeler, is ongekend.
WK 1958. Pelé (nog een kind) en Garrincha werden pas opgesteld, nadat journalisten erom gesmeekt hadden. Ze kwamen erin en bleven erin en werden kampioen. Pelé scoorde de enige treffer tegen Wales, drie keer tegen Frankrijk en twee tegen Zweden in de finale.
Willemsen: “Zagalo gaf in de laatste seconden hoog voor. Pelé sprong niet, hij koos het luchtruim. Een verdediger reikte nog tot Pelé’s broekband, als wilde hij een langsvliegende engel tegenhouden. De keeper omhelsde de doelpaal.”
WK 1962. De rol van Pelé was niet groot. Hij raakte geblesseerd in de beginfase. Brasil werd kampioen, niet in het minst door de inbreng van Pelé’s vervanger Amarildo en van Garrincha.
Willemsen: “De rouw van de een was de euforie van de ander.”
WK 1966. Pelé scoorde nog tegen de Bulgaren, werd gespaard tegen de Hongaren en werd vervolgens tegen Portugal uit de wedstrijd geschopt door Morais.
Willemsen: “De gevolgen van een en ander waren: 1. het ontstaan van een gevleugeld woord (‘De ergste blinde is hij die een fluitje in zijn mond heeft’); 2. de gelofte van Pelé om nooit meer op een WK te spelen; 3. de invoering van het systeem van rode en gele kaarten.
Pelé kwam gelukkig op zijn belofte terug.”
WK 1970. Weer werden de Goddelijke Kanaries wereldkampioen. Pelé blonk uit. Zoals in de wedstrijd tegen de Tsjechen.
Willemsen: “De voetbalgod bezocht Pelé, in hoogsteigen persoon, bij de aftrap van de tweede helft. Daardoor zag Pelé dat doelman Viktor ver voor zijn doel stond. En hij deed wat niemand ooit had gedaan of zou doen: op 60 meter afstand zond hij de bal hoog door de lucht, naar het Tsjechische doel. Twee seconden lang begreep niemand wat Pelé bezielde (niemand kende immers de voetbalgod). Pas toen de bal naderde, begon Viktor terug te hollen, panisch achteromkijkend, als een van de Drie Biggetjes voor de Boze Wolf. Pelé’s orbitale lob had de juiste lengte: hij viel vlak achter de achterlijn. Vlak naast het doel. Het was ronduit schandalig dat dit doelpunt, het mooiste van de Christelijke jaartelling, geen doelpunt was – anderzijds was het misschien goed gezien van de voetbalgod, want als het had gezeten was de rest van het toernooi overbodig geweest.”
Pelé is niet meer, hoewel hij niet weg is uit de herinneringen van alle voetballiefhebbers ter wereld.
Ik bezocht in 2000 het Maracanᾶ Stadion. Voor de thuisclub heeft elke speler in de kleedkamer een cabine voor zijn kleren e.d. Boven de eerste staat O Rei, de koning. Dat is de cabine van Pelé. Die wordt uit eerbied niet meer gebruikt. Is voor eeuwig van hem. Hoe goed is dat.
SENANG IN TWENTE
De dood van Wouter Muller gistermorgen verraste heel Enschede en ook de regio. Mij ook. Ik kende hem vrij goed, sprak of interviewde hem een aantal keren, zag hem optreden. Zijn persoonlijkheid was vervuld van sympathie.
Ineens is hij weg. Vertrokken naar het hiernamaals. Je gelooft het haast niet, maar het is zo. Zijn liedjes blijven over, zijn verstandige woorden in verzen en columns. Soms serieus, soms ironisch. Over Indië waar hij 75 jaar geleden geboren werd, over Nederland, over de samenleving.
Hij schreef: ‘Maar waardoor komt dat dan? Ik kwam toch uit een heel ander land (Indië), met een ander klimaat, een andere huidskleur, een andere achtergrond en andere cultuur. Ik kwam ook niet uit een arbeidersmilieu, maar hoorde als Indische jongen bij de 350.000 Indische Nederlanders die noodgedwongen uit Indië weg moesten. En die hier in Holland opnieuw moesten beginnen. Een land dat vlak na de oorlog bovendien niet om al die Indo’s zat te springen. Met Nederlanders die ook vaak niet wisten waarom al die ‘bruintjes’ hier kwamen.
Nee, daar ligt het niet aan. Dat ik me hier zo thuis ben gaan voelen ligt niet aan de natuur, maar aan de ménsen. Die heb ik jarenlang leren kennen als mensen die niet oordelen hoe je eruit ziet, maar hoe je bént. En daarom zeg ik: het mooiste van Twente zijn de Twentenaren’, aldus Wouter.
51 | SPRINTEN VOOR EEN REGENJAS
(foto: Bert in actie in de Ronde van Boxtel in augustus 1956, hij werd zesde)
AFSCHEID BRYAN RUIZ (SLOT)
Wat een weekend hebben we achter de rug. Alsof het afscheid van Bryan Ruiz als profvoetballer niet genoeg was, kwam er nog een zinderende WK-finale achteraan.
Ik zag op de late zaterdagavond op tv de ceremonies rond het afscheid van Bryan Ruiz en de vriendschappelijke wedstrijd tussen Alajuelense en FC Twente (2-2). Maar ik dacht onderwijl alsmaar terug aan de prachtige wedstrijden van de FC waarbij Bryan steeds de kers op de taart drukte met een doelpunt (vaak het winnende) of met een prachtige actie. Ja, ik was fan van hem, ook al was ik die tijd als sportjournalist zo neutraal mogelijk. Maar je bent ook voetballiefhebber.
Als je nog een keer kampioen wilt worden en mee wilt doen om andere prijzen, verkoop je toch je beste speler niet. Dan hou je de man die de sleutel van het succes in zijn achterzak heeft, in huis. Bovendien, Bryan wilde zelf ook liever niet naar Fulham. Ja, ik weet het wel, Joop had ettelijke miljoenen nodig, want hij moest aflossen. In zo’n geval moet alles wijken. Sentimenten tellen niet, meningen en gevoelens van fans tellen dan niet mee. Als hij Luuk de Jong en Nacer Chadli op die 31ste augustus ook nog ergens in Europa had kunnen slijten, zou hij dat ook nog gedaan hebben. Zo zit die wereld in elkaar.
Niet alleen Bryan scoorde zaterdagavond, ook zijn zoon Mathias (15) bleek de weg naar het net van de opponent te kennen. Hij maakte de gelijkmaker van de bijzondere wedstrijd in San José. “FC Twente mag hem bellen”, schijnt hij na afloop gezegd te hebben. Ik zeg tegen Jan Streuer: “Meteen doen. Hij is uit het goede hout gesneden.”
Dat was zaterdagavond. Toen moest de zondagmiddag, -avond nog komen met een WK-finale zoals we zelden gezien hebben. Even vergaten we dat ook achter die finale talloze financiële intenties zitten en dat het gras waarop die heroïsche finale gespeeld werd, nooit in Qatar had mogen liggen. Voetballiefhebbers onthouden nu vooral de fantastische apotheose van het WK.
PS 1. De WK-pool die ik sinds 1998 organiseer is gewonnen door Henri Weikamp uit Winterswijk, voorzitter van hoofdklasser RKZVC. Hij had twee punten meer dan Cees van Zuilen alias Huisdichter Cornelis en drie meer dan Hengeloër/Achilles-man Mart Heidemann. Dan weten jullie dat ook. De heren hebben een boek gewonnen.
Daar hoort onderstaand foto van Eric Brinkhorst bij. (De bovenste foto is van FC Twente.)
50 | GESLUIERDE VROUWEN EN KAMELEN
BRYAN RUIZ NEEMT AFSCHEID (3)
BOEK
Inmiddels heeft zich in Costa Rica weer van alles afgespeeld rond het afscheid van Bryan Ruiz. Hij heeft met de selectie van FC Twente meegetraind, zo lees ik op de website van de TCTub. Hij gaat zaterdag één helft bij de FC meedoen en één helft bij Alajuelense, zijn eerste profclub.
AFSCHEID BRYAN RUIZ GONZÁLEZ (2)
Hij meldde zich intussen al bij de uitgebreide selectie van FC Twente, daarginds in Costa Rica. Ik las dat het weerzien met vooral zijn ex-ploeggenoten Wout Brama en Sander Boschker bijzonder hartelijk was. Vanzelfsprekend natuurlijk, want de mannen werden samen in een heroïsch FC-jaar kampioen van Nederland. “Als je aan die zondag in mei 2010 terugdenkt, krijg je alsnog spontaan kippenvel”, vertelde mijn oud-buurman mij. Dat geldt voor duizenden en duizenden andere Twentenaren. Wat zeg ik, voor duizenden en duizenden Nederlanders en zelfs voor honderden Duitsers van net over de grens.
AFSCHEID BRYAN RUIZ GONZÁLEZ (1)
FC Twente is afgereisd naar Costa Rica. Hoe mooi is dat als je weet dat de FC daar de ster van het landskampioenschap van 2010, Bryan Ruiz González, gaat ontmoeten. Want hij stopt ermee. Het duel tussen zijn eerste profclub San José de LD Alajuelense en FC Twente is zijn laatste officiële optreden. Prachtig affiche. Zijn eerste club versus FC Twente, de club waar hij zijn meest succesvolle periode heeft gekend.