HOELKI

Pelé, Hulk, Garrincha, Vava, Caréca, Pato, Cafú. Brazilianen zijn gek op bijnamen. Ook gewone burgers zijn vaak bekender onder hun bijnaam dan hun eigen naam.  Op Holambra kregen veel Nederlandse emigranten een speciale naam. Tja, als je je in Brazilië vestigt als Klein Gunnewiek, Wopereis, Stapelbroek of Oude Groeniger, dan ligt een bijnaam al gauw voor de hand.

Ik hoorde hoe een tv-verslaggever tijdens de wedstrijd Nederland-Mexico uitlegde dat Arjen Robben (foto) bekend staat als de Man van Glas. De dribbelkoning is zeer populair in Brasil. Vraag Braziliaanse voetballiefhebbers naar hun favoriete Nederlandse speler en negen van de tien noemen Robben. Een taxichauffeur vond hem stukken beter dan zijn eigen pingeldoos Neymar jr. In het land van de Goddelijke Kanaries (ook een fraaie bijnaam) houden ze enorm van onze slalomspecialist. De versierde penalty was de aanleiding, maar zijn populariteit was voor de verslaggever eveneens een goede reden om de miljoenen kijkers uitleg te geven over zijn bijnaam Man van Glas.

Bijnamen kunnen slechts bijnamen zijn, zoals Man van Glas, Sneeuwvlokje (Ronald Koeman) of Guus Geluk (Hiddink). Maar in Brazilië kan de bijnaam cq troetel- of koosnaam je eigenlijke naam verdringen. Pelé betekent lappenbal. Garrincha is een ander woord voor vogeltje, de opperdribbelkoning van weleer, kreeg dit troetelnaampje van zijn zus. Caréca is een ander woord voor kale kop.  Hoe hun eigenlijke voor- en achternaam luiden, weet bijna niemand. In het Braziliaanse elftal dat tegen Chili door het oog van de naald kroop, stond één speler met zijn bijnaam in de opstelling: Hulk. Dat is extra bijzonder, omdat geen Braziliaan die naam goed kan uitspreken. ‘Hoelki’, zeggen ze. Zoiets. Givanildo Vieira de Souza luidt de naam waaronder hij op 25 juli 1986 ingeschreven werd in het geboorteregister van Campina Grande.  Maar zo kent niemand hem. Ik vond hem trouwens goed spelen tegen Chili, maar dat terzijde. Hulk is een stripfiguur. Soms zwellen zijn spieren zodanig op, dat hij uit zijn kleren scheurt. Zie de voetballer Hulk voor je en je kunt de bijnaam wel verklaren. Met een beetje fantasie.

Ook op Holambra heb je leuke bijnamen. Een Nederlandse volontair met wat onverzorgde, pluizige baardgroei werd tiririca genoemd. Tiririca is een soort gras. De Brazilianen noemden wijlen Frans Eltink, wiens kleinzoon thans bij De Graafschap voetbalt, Chico Sapo. Chico is het Portugese woord voor Frans en een sapo is een kikker. De Nederlanders noemden hem Frans, de Brazilianen Chico Sapo. Zo kreeg Gerrit Oude Groeniger de naam Pica Pau hetgeen een ander woord is voor specht. De in Beltrum geboren Theo Klein Gunnewiek werd Zero Quarenta genoemd: 040. Dat was namelijk zijn nummer op de ledenlijst van de plaatselijke coöperatie. Frans Winters uit Azewijn heette bij de Brazilianen Chico Caréca.
Ik vind het komisch, al die bijnamen van de mensen hier, van de topvoetballers en andere beroemdheden. Robben kent men nu als homem de vidro, man van glas. Trouwens, als we hem niet hadden gehad, waar waren we dan geweest?

PS. Helaas was ik niet live bij de wedstrijd tegen Mexico. Een vliegreisje Sᾶo Paulo-Fortaleza vv kost al gauw een eurootje of 500 en dat kan de bruine niet trekken. Niettemin stomen we op naar de finale in Rio. Ik heb kaartjes. Lang leve Louis.