Zeg me dat het niet zo is, zeg me dat het niet waar is… Tien minuten na de finale sprong de grote Nederlander op uit zijn stoel en zong luid en duidelijk de versregels van Frank Boeijen. Hij had zich een aubergine kleurig shirt van de Portugese nationale ploeg gekocht en was in het restaurantje temidden van de echte Portugezen gaan zitten. ‘Omdat ik van dit kleine land ben gaan houden’, vertelde hij desgevraagd. ‘Omdat ik de mensen zo aardig vind en gastvrij. En, ‘zo sprak hij met stemverheffing, ‘ik vind ze buitengewoon positief.’
Hij sprak de waarheid, maar gelden deze eigenschappen ook niet voor de autochtonen van Spanje, Turkije, IJsland of Griekenland? De besnorde landgenoot was echter gevallen op de Portugezen en wilde dat weten ook. En daarom was hij na afloop zo teleurgesteld. Na zijn Frank Boeijen imitatie deed de man nog één uitspraak die geciteerd moet worden: ‘Ik kan nu van die Grieken al geen enkele naam meer noemen.’ De titel was terechtgekomen bij een stelletje naamlozen, bij een zootje voetballers van de tweede garnituur.

In de bewuste eettent waren we de afgelopen weken wel vaker. We hadden een goed contact met een van de obers. Niet al te groot, mooie zwarte haardos met slagen erin, rustig, vriendelijk. Pure voetballiefhebber die de opstellingen van de grote Portugese clubteams, maar ook van de Europese topclubs uit zijn hoofd kent. Zijn favoriete Nederlandse spelers? Van Basten, Rijkaard, Robben en Makaay.

Elke keer als Portugal moest spelen, had hij een probleem, want hij kon als fervent voetbalfan geen twee dingen tegelijk. Hij moest werken en hij moest de wedstrijd zien. Soms bracht hij ons tussendoor met trillende handen het bestelde eten. Zo nerveus was hij dan. Maar meestal werd hij ontzien door zijn collega’s. Die liepen dan een stapje harder voor hem, zodat hij in een hoekje van het etablissement de wedstrijd kon zien. Inderdaad, Portugezen zijn aardig. Ook voor elkaar.

De ober – hij heet João – praatte graag met ons. Zo hadden we een discussie van een uur over de opstellingen voor de wedstrijd Portugal-Nederland. Hij was bang dat Advocaat Kluivert èn Makaay zou opstellen. Dat zou teveel worden voor zijn ploeg, dacht hij. Wat me vooral bijbleef, was zijn meer dan vurige hoop op de Europese titel. Dat Portugal ooit eens kampioen zou mogen zijn. Porto als winnaar van de Champions League, dat was al mooi, maar Porto was niet zijn club. Hij is van Sporting Lissabon. ‘Voor een klein land als Portugal zou het ook eens moeten kunnen, dat het Europees kampioen wordt’, zei hij. Dat de prijzen niet op voorhand naar Duitsland, Italië, Frankrijk of Engeland gaan en zeker niet naar Spanje, dat  altijd lacht om de domme Portugezen. Net zoals Nederlanders om Belgen lachen en Duitsers om Oostenrijkers. Gelukkig voor João wonnen zijn jongens een dag of tien geleden van Spanje. Daar kan hij nog even op teren.

NB Gisteravond was hij vrij. Kon hij met zijn eigen mensen de finale kijken. Maar helaas voor hem werd Griekenland kampioen. Dat is een nog kleiner voetballand. Misschien kan dat een (schrale) troost zijn voor João.

Zondagavond. Olhos d’Agua. De bewoners van Villa Tubantia dineren op steenworp afstand van Villa BvD. Tegenover mij de mozaïeken muur van het restaurantje, links over de tafel heen zie ik de oceaan, boven mij de lichtblauwe lucht, achter mij het strand, onder mij de terrasstoel en rechts staat een vrouw van ongeveer zestig jaar boven op een stoel. Ze is ganz im weiss. Witte blouse, witte broek, witte schoenen. Schuin voor haar staat haar man. Hij is nog bruiner en is eveneens in het wit. De twee toeristen zwaaien met beide armen, want verderop is niemand minder dan Lee Towers zijn fossiele repertoire met het nog nooit zo massaal opgekomen publiek aan het oefenen. Ze moeten allemaal meezingen. You never walk alone. ‘Zwaaien met die armen’. Dus doen ook die twee naast mij dat met volle overgave. De man draait zich even om naar zijn vrouw. Hij straalt. Wat kan het leven anno 2004 toch hemels zijn.

De uitzending begint. Onze tafel stroomt leeg. Het hoofdgerecht wordt met permissie uitgesteld. Want we hebben plaatsen gereserveerd. Jan Mulder van dichtbij zien, Frits en Henk, Lee en het onvermijdelijke Groningse leeghoofd Bartina Koeman, dat gaat voor alles.  Ik hoef er niet naar toe. Eén villagast blijft ook achter. Wij hebben alweer genoeg van de uitzendingen van BvD. Afgezaagd, verdord.

De twee witte toeristen staan nog altijd op hun stoel. Hun toetjes verpieteren. Nog een villagast meldt zich terug bij de tafel. Hij baalt. De rijzige Oldenzaalse meubelboer laat met zijn bronzen stem weten dat hij de uitzending niet goed kan zien en dat het dan van hem ook niet meer hoeft. Voor ons is dat prettig. Want hij kan goed vertellen. Heel goed zelfs en hij heeft overal een mening over. Hij wijst op de witte toeristen naast ons. ‘Derderangs mensen’, zegt hij geïrriteerd. ‘Zo’n vrouw die op de stoel gaat staan, die heeft toch geen fatsoen. Ik zie dat altijd meteen, ja. Absoluut derderangs. Als ze onder het eten op de stoel wil staan, laat ze dat dan thuis doen.’ Villa BvD vindt hij ook niks. De irritatie leeft door in zijn conclusies. ‘Die Mulder kat alles af en Barend en Van Dorp praten het vervolgens weer een beetje recht. Mulder is een joker, meer niet. En wat heeft hij eigenlijk gepresteerd? Als voetballer vond ik het al geen topper en hij heeft zijn zoon aan een baantje geholpen bij de NOS.’ Zo!

Met de laatste twee uitspraken ben ik het niet eens. ‘Dat is jouw mening’, zegt hij. ‘Ik vind het zo. En ik blijf ook vinden dat ik dit programma niet mooi vind. Op televisie lijkt het meer dan het is.’

Einde uitzending. Nog even de spotlights op het strand. Hier krijgt Frits elke keer een sms-je. De witte vrouw haast zich de trap af, ook het strand op. Haar man met fototoestel erachteraan. Het gaat haar om Jan Mulder. Dat lukt. Jan slaat joviaal zijn arm om haar schouder. Ze lacht voldaan. Weer een gelukkig mens erbij.

NB Lee Towers geeft als toegift nog een zogenaamd miniconcert. Ook dat nog. ‘We houden van Oranje. I can see clearley now’. Enzovoort. Maar een half uur later hoor ik alleen nog het oudste geluid ter wereld. Het ruisen van de oceaan en het klotsen van het water op de rotsen. Oeverloos prachtig!

Braga. Een terrasje op 250 meter van het nieuwe unieke stadion, twee uur voor Nederland-Letland. Het is een terrasje-voor-één-avond.  Het nabije keetje wordt normaliter voor andere dingen gebruikt. Twee bier-/cola-/broodjesverkopers erin en twee vrouwelijke assistentes, waarvan de meest pronte voortdurend lacht. Alle oranjefans vallen als een blok voor haar. Uiteraard voorspelt ze tijdens het opnemen van de bestelling (9 bier en 2 cola) een dikke overwinning voor Olanda. Vijftig meter verder wordt een zelfde verkooptentje door de politie abrupt gesloten, omdat ze daar niet het bier van de hoofdsponsor verkopen. Nog meer klandizie voor onze vrolijke serveerster die inmiddels al voorzien is van een oranje pet.

In het gras naast ons vlecht een Letse tiener een bloemenkrans van de namaakpaardebloemen die daar groeien. Tegen het gaas langs de weg naar het stadion staat een oud Portugees vrouwtje. Zwarte jurk, witte band door het haar, witte muiltjes aan de voeten.  Ze volgt de bewegingen van de fans met een gezicht dat continu op verbazing staat. Zou ze dit ooit gezien hebben en ooit nog weer zien? Kan een mens van 77 dit allemaal verwerken? Drie mannen die verkleed zijn als oliesjeik. Niet in het wit maar in oranje, tot de schoenen aan toe. Een man die met een strakke oranje jas en een bos wortelen op de kop naar de wedstrijd gaat? Een man die als Indiaan verkleed is en die net doet of hij Van Basten zelf is. Want hij laat zich met iedereen fotograferen. Een man (het zijn tot nu steeds mannen die de aandacht trekken) die als pater naar de wedstrijd gaat, maar dan wel met een oranje pij.
Een groep van zo’n vijftig fans loopt zingend richting de ingang van het stadion. Ze zijn allemaal oranje op een klein donker mannetje na. Die is in Ajax-tenue. Geen gezicht, slaat natuurlijk nergens op. Matroos tussen de zandhazen. Een Oranjefan doet zijn oranje schoenen uit, gooit ze in de berm en loopt op blote voeten verder. Hij zwaait met een vlag waarop Willem-Alexander en Maxima staan afgebeeld. Een andere landgenoot ligt languit in het gras. Uitgeteld, dronken, te vroeg gepiekt.

Vijf kwartier voor de wedstrijd zitten we hoog in het stadion, ter hoogte van de middenlijn.
Ik heb zeker een kwartier nodig om dit architectonische wonder te bewonderen.

Om mij heen oranje, oranje, oranje. Kleur van de warmte, van spontaniteit, energie. Van ‘kijk eens hoe flink ik ben, hoe sterk wij zijn als groep’.

Aan de overkant haalt een legertje suppoosten een spandoek weg: Tekst: Dickie rot op, wat er ook gebeurd. (Ja, ja, gebeurd moet met een t.)

Het meisje (prachtig lichtoranje hemdje, oranje nagels) dat voor me zit, reikt een stapel oranje sjaals uit. Tekst: ‘Oranje laat van zich horen, Rafael gaat scoren’. Of we die allemaal om willen doen en of we een stapel willen doorgeven. ‘Rafael staat niet eens in de basis’, zeg ik gemeen. ‘Hij komt erin’, zegt ze lachend. De kuiltjes in haar wang worden zichtbaar. Ze is nerveus, rookt de ene Marlboro na de andere. Sms-t voortdurend, zingt mee met de meute Holland, Holland of  Alles of niets, olé, olé’. Haar vriend die naast haar zit, is de komende twee uur niet aanwezig.

Het Wilhelmus. Ze zingt mee uit volle borst.  Serieus. Intens. Ellen, die naast mij staat, vouwt de handen alsof ze Onze-Lieve-Heer tijdens het volkslied wil smeken om zijn zegen. ‘Laat het asjeblieft 3-0 worden Heer en doe de Duitsers struikelen.’ Emotie. Wat een hartstocht. Ik weet het zeker, op het moment suprème zit de passie van vrouwen veel en veel dieper dan bij mannen. Of wist u dat al?

NB. Na de wedstrijd is het anders. Dan vindt een vrouw het verder best, maar kunnen de mannen nog uren verder bomen over de opstelling, over de tactiek, over de kansen in de volgende ronde. Vrouwen juichen of balen, maar kunnen daarna wel rustig slapen.